Koncert zorganizowany przez NFM Filharmonię Wrocławską pod batutą Jacka Kaspszyka, jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich dyrygentów, stanowi hołd złożony pamięci Andrzeja Markowskiego – wybitnego kompozytora, dyrygenta oraz wizjonera, który w sposób nieodwracalny wpłynął na rozwój kultury muzycznej Polski. Jego działalność artystyczna, związana przede wszystkim z Wrocławiem, na trwałe zapisała się w historii tego miasta i całego kraju.
Andrzej Markowski to postać wielowymiarowa. Jego osiągnięcia wykraczają daleko poza granice jednego miasta czy instytucji. Był nie tylko pomysłodawcą i założycielem Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans, ale także jego wieloletnim dyrektorem, co uczyniło go ikoną muzyczną Dolnego Śląska. Ponadto, jego dorobek obejmuje wiele wybitnych wykonań podczas prestiżowych wydarzeń, takich jak Warszawska Jesień, gdzie dwukrotnie zdobył prestiżową Nagrodę Orfeusza. Jego wkład w świat muzyki XX wieku jest nieoceniony, szczególnie w zakresie współczesnej muzyki polskiej i europejskiej.
Podczas koncertu szczególną uwagę poświęcono dwóm głównym obszarom muzycznym, które były bliskie sercu Markowskiego: twórczości Karola Szymanowskiego oraz muzyce francuskiej.
I Koncert skrzypcowy op. 35 Karola Szymanowskiego, który otwiera wieczór, to dzieło pełne mistycyzmu i oniryzmu, powstałe w trudnym czasie I wojny światowej, jesienią 1916 roku. Szymanowski, tworząc to dzieło, całkowicie zerwał z tradycjami romantycznymi, wprowadzając nowe formy harmoniczne i brzmieniowe, które zmieniły oblicze polskiej muzyki. Z pomocą Pawła Kochańskiego, wybitnego skrzypka i przyjaciela kompozytora, który zadedykował mu to dzieło, Szymanowski stworzył utwór niezwykle nowatorski, zarówno pod względem harmonii, jak i narracji. Krytycy określali je jako dzieło „pełne kombinacji nieprzewidzianych, bogate i żywe”. Partie solowe w trakcie koncertu wykona uznana na arenie międzynarodowej fińska skrzypaczka Elina Vähälä, która od wielu lat promuje twórczość Szymanowskiego, zachwycając zarówno techniką, jak i emocjonalnym podejściem do muzyki.
Druga część wieczoru to swoisty hołd dla francuskiej muzyki impresjonistycznej. Najpierw zabrzmi "Morze" Claude’a Debussy’ego, jeden z najważniejszych utworów w historii muzyki symfonicznej. Debussy, w swoim artystycznym credo, mówił o tym, że muzyka powinna oddawać dźwięki i szepty natury, a także wrażenia wywołane przez otaczający świat. To właśnie te idee znalazły swoje odzwierciedlenie w "Morzu" – dziele pełnym malowniczych obrazów, które poprzez swoją instrumentację wciąga słuchacza w świat dźwiękowych refleksji, blasku i falującej przestrzeni. Dzięki precyzyjnemu połączeniu różnych efektów orkiestrowych, utwór ten do dziś zachwyca zarówno muzyków, jak i publiczność, uznawany za jedno z największych osiągnięć muzycznego impresjonizmu.
Ostatnią kompozycją wieczoru jest "La valse" Maurice’a Ravela, utwór równie sugestywny, co efektowny, często interpretowany jako apoteoza wiedeńskiego walca. Ravel jednak stanowczo odcinał się od prób doszukiwania się w tej kompozycji głębszych znaczeń, szczególnie metaforycznych nawiązujących do upadku starego porządku świata po I wojnie światowej. W jego zamyśle była to raczej czysta, muzyczna forma, rozwijająca się od tajemniczych, niskich tonów po katastroficzną kulminację. "La valse" fascynuje dynamiczną narracją, w której taniec staje się zarówno celebracją, jak i dekonstrukcją tego, co tradycyjne. Z każdą minutą utwór przyspiesza, narasta, by w finale wybuchnąć siłą dźwięku, w pełni oddając żywioł walca.
Ten bogaty i różnorodny program koncertu doskonale wpisuje się w pamięć o Andrzeju Markowskim, którego działalność artystyczna obejmowała szerokie spektrum muzyki – od dawnych mistrzów po najnowsze awangardowe kompozycje. W setną rocznicę jego urodzin warto przypomnieć, że Markowski miał wyjątkową zdolność łączenia przeszłości z przyszłością, tradycji z nowoczesnością. W Krakowie organizował festiwale, takie jak Musica Antiqua et Nova oraz Krakowską Wiosnę Młodych Muzyków, które stały się znaczącymi wydarzeniami w kalendarzu polskiego życia kulturalnego. Jego praca w Wrocławiu – od prowadzenia Filharmonii Wrocławskiej po powołanie do życia festiwalu Wratislavia Cantans – była kluczowa dla rozwoju muzyki w tym regionie. Jak mitologiczna lira Orfeusza, która po śmierci muzyka została umieszczona na niebie w postaci gwiazdozbioru, tak i spuścizna Markowskiego nadal towarzyszy polskiemu życiu muzycznemu, przypominając o jego wkładzie w kształtowanie współczesnej kultury muzycznej.
Program koncertu: Karol Szymanowski – I Koncert skrzypcowy op. 35
Claude Debussy – Morze, poemat symfoniczny
Maurice Ravel – La valse
Afisha