Projekt 1: Muzyczna perfekcja i wirtuozeria
Poszukiwanie doskonałości w sztuce muzycznej jest zadaniem trudnym i różnorodnym. W kontekście solowego wykonawstwa wirtuozeria odgrywa kluczową rolę, której początki możemy śledzić już w epoce baroku. Przykłady mistrzowskiej gry na flecie traverso pojawiają się we Francji, lecz XVIII wiek przynosi najwięcej słynnych flecistów z Niemiec. Pomimo że perfekcja wykonawcza w solowym kontekście jest niezwykle ważna, równie istotne jest doskonałe porozumienie w ramach zespołu. Kwartet smyczkowy, uznawany za wzór w muzyce kameralnej, choć głównie związany z okresem klasycznym i romantycznym, ma swoje korzenie w baroku. Alessandro Scarlatti, znany z kompozycji na kwartet smyczkowy, mógł być inspirowany twórczością Carlosa Gesualda, którego dzieła były w jego czasach cenione.
Johann Sebastian Bach, jeden z najwybitniejszych kompozytorów epoki baroku, w swoim ostatnim dziele „Die Kunst der Fuge” pokazał mistrzostwo w zakresie sztuki kontrapunktu. Kompozycja ta, dzięki staraniom Bacha o szybkie opublikowanie, stała się nie tylko spójnym kompendium jego osiągnięć instrumentalnych, ale także symbolicznie zamykała jego bogatą karierę kompozytorską.
Projekt 2: Bach, Händel i ich czasy
Johann Sebastian Bach, który większość życia spędził w Lipsku jako kantor kościoła św. Tomasza, był blisko związany z wieloma znaczącymi postaciami muzyki barokowej. Choć Bach nigdy nie opuścił Niemiec, jego twórczość była nieustannie inspirowana osiągnięciami francuskich i włoskich kompozytorów. Z Halle pochodził Georg Friedrich Händel, współczesny Bacha, który po początkowym etapie kariery w Niemczech osiedlił się w Anglii. W Lipsku, Christoph Graupner, uczniowie i muzycy, rozwijali swoje umiejętności muzyczne, a Georg Philipp Telemann, założyciel Collegium Musicum, stał się znaczącą postacią muzyki barokowej.
Drezdeński dwór Wettynów, gdzie nadwornym flecistą był Joseph Joachim Quantz, również odegrał kluczową rolę w rozwoju muzyki. Po opuszczeniu Lipska, Telemann został kapelmistrzem w Sorau, gdzie pracował dla Erdmanna II Promnitza, ministra Tajnego Gabinetu króla Polski i elektora Saksonii, Augusta II.
Projekt 3: Włoskiej i europejskiej twórczości
Barokowa Italia jest nierozerwalnie związana z Antonio Vivaldim, który mimo swojej sławy jako skrzypek, komponował również dzieła na inne instrumenty. Georg Philipp Telemann, choć mniej znany niż Vivaldi, był również wielkim multiinstrumentalistą, który z powodzeniem tworzył na różne instrumenty, w tym dęte i klawiszowe. Wśród włoskich mistrzów z okresu trecenta wyróżniał się Francesca Landini, znany ze swego kunsztu organowego. W Polsce, w pierwszej połowie XV wieku, najbardziej znaczącą postacią był Mikołaj z Radomia, związany z działalnością muzyczną w Krakowie.
Projekt 4: Instrumenty barokowe i ich rola
W kontekście muzyki barokowej, każde państwo miało swoje charakterystyczne instrumenty. Francja jest szczególnie kojarzona z viola da gamba. XVIII-wieczny gambista Hubert Le Blanc, w swoim traktacie, zauważył, że różne kraje Europy specjalizowały się w różnych instrumentach: „Skrzypce przypadły Włochom, flet Niemcom, klawesyn Anglikom, a Francuzom basse de viole”. Choć korzenie gry na violi da gamba sięgają Anglii, to we Francji ten instrument został udoskonalony, a francuscy muzycy stali się mistrzami jego wykonania. Antoine Forqueray, współczesny Marinowi Marais, wzorował swoje kompozycje na utworach na lutnię. Robert de Visée, lutnista, teorbista i gitarzysta z czasów Ludwika XIV, był także utalentowanym gambistą.
Johann Sebastian Bach, dostrzegając podobieństwa między gambą a lutnią, w swojej kompozycji „Komm süsses Kreuz” z Pasji wg św. Mateusza BWV 244, przewidział solową partię dla violi da gamba, mimo że w pierwotnej wersji instrumentem solowym była lutnia.
Afisha